Słów kilka o kilku książkach

        Subiektywny przegląd literatury, a właściwie antyliteratury, przygotowany przez Ewelinę, współzałożycielkę Klubu Oddychających Mam, która na co dzień wspiera szkolne dzieci w ich kompetencji i promuje idee rodzicielstwa opartego na empatycznej komunikacji. 

     

     O zgrozo! To jedno cisnęło mi się na usta, gdy pewnego popołudnia zajrzałam w jednej z najbardziej popularnych księgarni na dział poradników związanych z psychologią i wychowywaniem dzieci. Od razu uprzedzam - tekst będzie absolutnie subiektywny, bardzo emocjonalny i napisany wyłącznie w oparciu o tytuły - jak dla mnie wiele już mówiące - poradników dla początkujących rodziców.

Oto kilka z nich: 
"Poskramianie małego dziecka" - jakie macie skojarzenia? Ja jedno, zresztą raz w miejscu dość szczególnym (kościół) usłyszałam, że powinnam poskromić moją córkę, która nie hałasowała, nie biegała, tylko raz na jakiś czas w podskokach przemierzała odległość między mną, a swoim tatą. Rozumiem potrzeby nadawcy, ale nie o tym tu i teraz, tylko o poskramianiu, które przede wszystkim, jak podaje Słownik Języka Polskiego, oznacza:

1. uczynić uległym dzikie zwierzę;
2. zmusić kogoś do posłuszeństwa;
3. powstrzymać, powściągnąć czyjeś pragnienia, dążenia itp. uważane za szkodliwe; pohamować, okiełznać, ujarzmić.

Czyli, małe dziecko od początku należy uczynić uległym, posłusznym, podporządkowanym woli i pragnieniom rodziców, opiekunów bez uwzględnienia jego pragnień, potrzeb i uczuć. Rewelacja!

„Wychowywanie chłopców” i wersja damska „Jak wychować dziewczynkę?”. Wiadomo, że inne będą pełnili role społeczne, z innymi zadaniami będą się mierzyć, ale czy „wychowywanie”, które dla mnie oznacza m.in. wskazywanie wartości, ma wprowadzać podział ze względu na płeć?

Czy chodzi raczej o stereotypy, że chłopcy nie płaczą, a dziewczynki siedzą cicho i nie oddzywają się niepytane?

Kolejna pozycja – która mną wstrząsnęła – „Każde dziecko może nauczyć się spać”.

Jak to? To są takie, które nie umieją, które nie potrafią zaspokoić swojej najbardziej podstawowej potrzeby fizjologicznej?! Rozumiem różne zaburzenia snu wywołane czynnikami chorobowymi, ząbkowaniem itd., ale, żeby uczyć dziecko spać? Chyba, że ma zasnąć wtedy, kiedy chce mama, a nie wówczas, gdy jest zmęczone i senne. No to poradnik wielce praktyczny.

„Jak przechytrzyć dziecko?” Na miłość boską, przechytrzyć?! To relacja z dzieckiem jest jakąś walką, rozgrywką, podstępnie skonstruowanym planem pełnym manipulacji i kłamstwa?

Na koniec dwa poradniki – myślę, że najbardziej znane, najchętniej kupowane i polecane sobie nawzajem przez rodziców - i niestety – skrupulatnie wcielane w życie – „I ty możesz mieć super dziecko” oraz „Język niemowląt” czy „Język dwulatka”, no to w sumie trzy :)

Myślę, że o popularności tych książek i metod wychowawczych w nich proponowanych decyduje postać samych autorek – kobiet mających doświadczenie i wykształcenie, a więc teorię i praktykę jako silny i wiarygodny argument w budowaniu własnego autorytetu i zaufania, jakim obdarzają je rodzice.

Ja sama padłam „ofiarą” i jednej, i drugiej, na szczęście na krótko i nie odbiło się to negatywnie na mojej relacji z córką. Ale dobrze wiem, obserwuję to niejednokrotnie w kontaktach z innymi rodzicami i dzieciakami, jak często ich porady są praktykowane, z jakim zafascynowaniem z powodu ich skuteczności są urzeczywistniane.

       Ale trzymać się będę interpretacji samych tytułów – „I ty możesz mieć super dziecko” – któż by nie chciał? Ale co to znaczy „super”? I dlaczego dopiero mogę mieć, a nie już mam? Dlaczego już na starcie moje dziecko jest etykietowane – i to negatywnie – no bo super jeszcze nie jest, będzie jak zastosuję metody pani Z. A jak nie, to będę żyła z poczuciem porażki i poczuciem winy i żalu, że nie ukształtowałam super dziecka.

      Mam wrażenie, że „Język niemowląt” jest z tych wszystkich tytułów najbardziej pociągający, a tym samym niebezpieczny. No bo któraż matka kilkutygodniowego brzdąca nie chciałaby jak najlepiej rozpoznawać sygnałów swojego Maleństwa? Każda z nas zrobi wszystko, by jak najlepiej odpowiadać na potrzeby niemowlęcia, które komunikuje się z nami w zawoalowany sposób, a tu proszę – spada niemal z nieba zagubionej matce – swoisty słownik języka maluchów.

Serce mnie boli na myśl o tym, jak dramatyczne w skutkach może być stosowanie proponowanych metod postępowania w kontakcie z niemowlęciem. 
 

Jak często - mam wrażenie – wszystkie te poradniki podają złote środki na wychowywanie dzieci, nie tylko nie uwzględniając autentycznych uczuć i potrzeb małych dorosłych, ale także i ich rodziców. Jak mało tu szacunku, wrażliwości i uważności. Jak wiele skuteczności, szybkości, niezawodności. I może nie ma się co dziwić – wielu rodziców tego oczekuje w zabieganym świecie. I nie dziwi mnie też, że wielu – zagubionych, zdezorientowanych, czasem niepewnych swoich rodzicielskich kompetencji, zniechęconych poradami mamy, babci i teściowej czy wreszcie skrajnie zmęczonych i wyczerpanych rodziców, chętnie i bez większego namysłu nabędzie tę czy inną pozycję, by z powrotem odwrócić to, co stanęło na głowie.

Nie chcę się zastanawiać, co kieruje autorami podobnych poradników. Pozostaje mi jedynie wiara i nadzieja, że wcześniej czy później (oby wcześniej) każda mama i każdy tata odkryją prawdziwie wartościowe i podnoszące jakość ich rodzicielstwa, a tym samym umacniające ich więź z dziećmi pozycje książkowe.